Dizgi arşiv sistemi, kitap, dergi, broşür ve diğer basılı materyallerin tasarımında kullanılan görselleri düzenlemek ve saklamak amacıyla oluşturulan bir dijital sistemdir. Bu sistem, binlerce görselin veritabanı üzerinde organize edilmesini, kategorilere ayrılmasını ve gerektiğinde hızlı bir şekilde erişilmesini sağlar. Ancak, bu görsellerin telif haklarına tabi olması durumunda, sistemin yasal durumu önemli bir soruyu gündeme getirir: Dizgi arşiv sistemindeki görsellerin depolanması, telif hakkı kanunlarına aykırı mıdır?
1. Görsel Depolama ve Telif Hakları
Telif hakkı kanunları, görsel eserlerin izinsiz kullanımı, dağıtımı veya çoğaltılmasını kısıtlar. Telif hakkına sahip bir görselin herhangi bir ticari faaliyet için izinsiz olarak kullanılması, yasal sonuçlar doğurabilir. Ancak dizgi arşiv sisteminde kullanılan görseller, çoğu zaman sadece depolama ve organize etme amacıyla sistemde yer alır. Bu bağlamda, görsellerin depolanması, telif hakkı yasalarının ihlal edilmesine neden olmaz, çünkü depolama işlemi izinsiz dağıtım veya ticari kullanım anlamına gelmez.
2. Telif Hakları ve Ticari Kullanım Ayrımı
Telif hakkı ihlali, bir eserin izinsiz şekilde çoğaltılması, yeniden satılması, dağıtılması veya ticari amaçla kullanılması durumunda ortaya çıkar. Ancak dizgi arşiv sistemi, görsellerin ticari kullanımını sağlamak yerine, iç süreçlerde kullanılmak üzere güvenli bir şekilde saklanmasına ve düzenlenmesine olanak tanır. Bu süreçte görseller, ticari bir değer yaratmak amacıyla üçüncü şahıslara dağıtılmadığı sürece telif hakkı kanununa aykırı bir durum oluşmaz.
Görsellerin arşiv sisteminde saklanması, sadece dahili bir süreç olup görselin ticari bir üründe veya projede kullanılmasını sağlamaz. Ticari projelerde kullanılmadan önce telif hakkına tabi görsellerin, yasal izinler çerçevesinde temin edilmesi veya lisanslama süreçlerinin tamamlanması gerekir. Dolayısıyla dizgi arşiv sisteminde, sadece görsellerin sarılmadan (çerçevesiz ve şeffaf bir biçimde) depolanması telif hakkı kanunlarına aykırı bir faaliyet değildir.
3. Depolamanın Amacı ve Kanunlara Uygunluk
Telif hakkı ihlallerini doğuran unsurlardan biri, görsellerin asıl sahibinin izni olmaksızın üçüncü kişilerle paylaşılması veya kamusal alanda kullanılmasıdır. Dizgi arşiv sistemi, bu tür bir paylaşımı ya da kamuya açık kullanım sunmaz; sadece belirli projelerde, iç süreçlerde, ilgili kişilerin erişimine açılır. Bununla birlikte, herhangi bir telif hakkına sahip görselin bir projede kullanılmasından önce, bu kullanımın izinli olduğundan emin olunması gerekir.
Depolama süreci, görsellerin telif hakkı sahibinden izin alınarak yasal olarak kullanılması ile tamamlanır. Görselin projede kullanımı esnasında, telif haklarının ihlal edilmemesi adına gerekli adımlar atılmalıdır. Ancak arşivdeki görsellerin saklanması, bu sürecin sadece ilk adımıdır ve herhangi bir yasal ihlal içermez.
4. Telif Haklarının İhlali İçin Gerekli Şartlar
Bir telif hakkı ihlalinden söz edebilmek için aşağıdaki koşulların yerine gelmesi gereklidir:
Görselin ticari olarak kopyalanması veya çoğaltılması
Görselin izinsiz dağıtımı
Görselin halka açık yerlerde veya platformlarda izinsiz sergilenmesi
Dizgi arşiv sisteminde bu koşulların hiçbiri gerçekleşmediğinden, görsellerin depolanması yasal sınırlar içinde kalır. Görseller, telif haklarına sahip olsa dahi, arşiv sistemine yüklenmesi ve saklanması bu hakların ihlal edilmesi anlamına gelmez. Çünkü bu süreçte görseller üçüncü şahıslara dağıtılmaz, ticari bir şekilde kullanıma sunulmaz ve halka açık şekilde sergilenmez. Bu da telif hakkı kanunlarına uygunluk sağlar.
5. Depolama İşlemi Telif Hakkı İhlali Değildir
Sonuç olarak, dizgi arşiv sistemi görselleri depoladığı ve organize ettiği için, telif hakkı ihlaline yol açmaz. Görsellerin depolanması sadece iç süreçlerde kullanılması içindir ve bu işlem telif hakları yasalarının kapsamına girmez. Görsellerin telif haklarına uygun şekilde temin edilmesi ve projelerde kullanılmadan önce gerekli izinlerin alınması, telif hakkı ihlallerinin önüne geçer. Arşiv sistemi, sadece bir depolama platformu olarak işlev gördüğü için, görsellerin saklanması sürecinde telif hakkı yasalarına aykırılık teşkil etmez.